Μηχανισμός των Αντικυθήρων: Νέα ανακάλυψη μετά από 3D εκτύπωση και δοκιμή
Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, ένα μυστηριώδες αντικείμενο ηλικίας περίπου 2.000 ετών, έχει προβληματίσει για δεκαετίες την επιστημονική κοινότητα. Μια νέα έρευνα που πραγματοποιούν ειδικοί και επιστήμονες, προσπαθεί να ρίξει φως σε μία ξεχωριστή πτυχή της κατασκευής του: τα τριγωνικά δόντια των γραναζιών του.
Αυτά που οι επιστήμονες γνωρίζουν σίγουρα είναι ότι ανακαλύφθηκε το 1901 σε ένα ναυάγιο κοντά στα Αντικύθηρα. Παλαιότερες τομογραφίες (CT scans) είχαν υποδείξει πως πρόκειται για ένα περίπλοκο αστρονομικό εργαλείο.
Ο μηχανισμός αποτελείται από μανιβέλα, πολλά διασυνδεδεμένα γρανάζια και διάφορους δείκτες και θεωρείται ότι μπορούσε να προσδιορίσει ημερομηνίες σύμφωνα με το αιγυπτιακό και ελληνικό ημερολόγιο, να δείξει τη θέση του Ήλιου, της Σελήνης και των πλανητών στον ζωδιακό κύκλο, ακόμα και να προβλέψει εκλείψεις.
Ωστόσο, οι νέες έρευνες των επιστημόνων αποκαλύπτουν ότι στην πραγματικότητα μπορεί να ήταν κάποιο εκπαιδευτικό μοντέλο ή ακόμα και ένα εντυπωσιακό, αλλά ασταθές παιχνίδι για την αριστοκρατία της εποχής.
Ποια ήταν όντως η πραγματική λειτουργία του;
Μια σημαντική διάσταση που οι ερευνητές προσπαθούσαν να κατανοήσουν είναι το πόσο ακριβής ήταν πραγματικά η λειτουργία του να μελετά τις θέσεις των αστεριών. Αν ο μηχανισμός δεν ήταν ακριβής, τότε πιθανόν να μην προοριζόταν για σοβαρή αστρονομική χρήση, αφού οι αρχαίοι Έλληνες διέθεταν υψηλή γνώση γεωγραφίας, τριγωνομετρίας και κίνησης των άστρων. Με την ίδια λογική, αν ο μηχανισμός ήταν εξαιρετικά ακριβής, ίσως χρησιμοποιούνταν από αυλικούς αστρολόγους ή τους επιστήμονες της εποχής.
Δυστυχώς, ο μηχανισμός πέρασε περισσότερα από δύο χιλιετίες στον βυθό της θάλασσας, με αποτέλεσμα να έχει υποστεί σοβαρή διάβρωση. Πολλά μέρη του έχουν χαθεί, ενώ οι υπόλοιπες επιφάνειες είναι σοβαρά αλλοιωμένες.
Στη νέα αυτή μελέτη, που κατατέθηκε την 1η Απριλίου, Αργεντινοί επιστήμονες δημιούργησαν μια λεπτομερή προσομοίωση του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, λαμβάνοντας υπόψη τα κατασκευαστικά του σφάλματα: ιδιαίτερα την ακανόνιστη απόσταση μεταξύ των γραναζιών.
Σε αντίθεση με προηγούμενες απόπειρες, αυτή η προσομοίωση ενσωμάτωνε ένα ακριβές μοντέλο των τριγωνικών δοντιών των γραναζιών, που επηρεάζουν σημαντικά το πώς τα γρανάζια αλληλοσυμπλέκονται και πόσο καλά λειτουργούν οι δείκτες.
Τα αποτελέσματα ήταν μάλλον αρνητικά: σύμφωνα με τους ερευνητές, ο μηχανισμός μπορούσε να λειτουργήσει μόνο για τέσσερις μήνες προτού κολλήσει ή αποσυμπλεχθούν τα γρανάζια του. Ο χρήστης τότε θα έπρεπε να τον «μηδενίσει» και να ξεκινήσει από την αρχή.
Επιστημονικά, αυτό το στοιχείο του θεωρείται προβληματικό, αν σκεφτεί κανείς ότι οι δείκτες ημερομηνιών ήταν κατασκευασμένοι για να καλύπτουν ολόκληρο το έτος. Μία ερμηνεία είναι πως ο μηχανισμός δεν προοριζόταν να είναι πλήρως λειτουργικός, αλλά αποτελούσε κάποιο πολυτελές αντικείμενο επίδειξης ή ένα είδος μηχανικού εκπαιδευτικού παιχνιδιού, πιθανώς με οδηγίες για περιοδική επαναφορά, όπως ακριβώς ρυθμίζουμε τα μηχανικά ρολόγια.
Ωστόσο, οι επιστήμονες που πραγματοποίησαν την έρευνα τονίζουν ότι η κατασκευή του Μηχανισμού δείχνει εξαιρετική τεχνική δεξιότητα. Αν ο σκοπός του ήταν απλώς διακοσμητικός ή ασαφής, γιατί να αφιερωθεί τόσος κόπος και γνώση στην κατασκευή του;
Μία πιο πιθανή εκδοχή, σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι ότι οι σύγχρονες μετρήσεις των γραναζιών δεν είναι ακριβείς. Οι τομογραφίες έχουν όρια στην ανάλυσή τους, ενώ η διάβρωση δύο χιλιετιών ενδέχεται να έχει αλλοιώσει τα εξαρτήματα σημαντικά. Ίσως, στην αρχική του μορφή, ο Μηχανισμός να ήταν αρκετά ακριβής ώστε να λειτουργεί απρόσκοπτα και να προσφέρει έγκυρες προβλέψεις για πολλά χρόνια.
Όπως κι αν έχουν τα πράγματα, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων παραμένει ένα κορυφαίο δείγμα της μηχανικής των αρχαίων Ελλήνων. Και παρά την πρόοδο της τεχνολογίας και των εργαλείων μας, ο τελικός του σκοπός ίσως μείνει για πάντα ένα μεγάλο μυστήριο.
real.gr
