Τούρκοι «εισβάλλουν» στην Ελλάδα για ψώνια – Γιατί κάνουν ουρές στα σουπερμάρκετ

 «Το ελαιόλαδο που στην Ελλάδα πωλείται 10 ευρώ το λίτρο, στην Τουρκία το βρίσκεις στη διπλάσια τιμή», λέει γενικός διευθυντής εταιρείας τροφίμων και ποτών

Σχεδόν κάθε μήνα, ο Τζιχάν Τσιτάκ μπαίνει στο αυτοκίνητό του με το διαβατήριο στο χέρι και ξεκινά από την Κωνσταντινούπολη για την Αλεξανδρούπολη. Μετά από περίπου τέσσερις ώρες οδήγησης, περπατά στους γεμάτους διαδρόμους του σούπερ μάρκετ, γεμίζοντας το καρότσι του με κρασί, τυριά και άλλα προϊόντα που κοστίζουν σχεδόν τα μισά απ’ ό,τι στην Τουρκία.

 «Το ελαιόλαδο που στην Ελλάδα πωλείται 10 ευρώ το λίτρο, στην Τουρκία το βρίσκεις στη διπλάσια τιμή», λέει ο Τσιτάκ, γενικός διευθυντής εταιρείας τροφίμων και ποτών, ο οποίος τονίζει ότι αναζητά κυρίως ποιοτικά προϊόντα σε καλύτερες τιμές. «Κατά μέσο όρο, τα ψώνια μου κοστίζουν το ένα τρίτο απ’ ό,τι θα πλήρωνα στην πατρίδα», προσθέτει.

Η διασυνοριακή κατανάλωση έχει γίνει πλέον ρουτίνα για πολλούς Τούρκους που διαπιστώνουν ότι, με τις εκρηκτικές τιμές τροφίμων και τη σχετικά ισχυρή λίρα, η Ελλάδα αποτελεί φθηνότερη εναλλακτική για τις καθημερινές αγορές. Αν και το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο, εντείνεται: Σύμφωνα με τα στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας της Τουρκίας, το 6% των Τούρκων που ταξίδεψαν στο εξωτερικό τους πρώτους εννέα μήνες του έτους το έκαναν αποκλειστικά για ψώνια, το υψηλότερο ποσοστό από το 2012.

 «Οι Τούρκοι έχουν κατακλύσει την Αλεξανδρούπολη», αστειεύεται ο 48χρονος Τσιτάκ. «Μπορεί να δει κανείς εκατοντάδες να ψωνίζουν στο ίδιο κατάστημα. Μετά πάνε σε μια ταβέρνα και συζητούν τι αγόρασαν και πόσο το πλήρωσαν».

Πολλοί μάλιστα μοιράζονται τις εμπειρίες τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το YouTube και το TikTok, συγκεντρώνοντας χιλιάδες προβολές με βίντεο που δείχνουν τιμές προϊόντων στα ελληνικά σούπερ μάρκετ.

Μια ματιά στα ράφια αρκεί για να εξηγήσει τη διαφορά. Στο Lidl της Αλεξανδρούπολης, πολλά είδη πρώτης ανάγκης πωλούνται αισθητά φθηνότερα απ’ ό,τι στα CarrefourSA της Τουρκίας, αν και σε ορισμένες βασικές κατηγορίες οι τουρκικές τιμές παραμένουν χαμηλότερες. Για παράδειγμα, ο κιμάς στην Ελλάδα κοστίζει 9,36 ευρώ το κιλό, έναντι 12,10 ευρώ στην Τουρκία, ενώ τα λουκάνικα βοδινού πωλούνται σχεδόν στη μισή τιμή. Το τυρί γκούντα και οι σοκολάτες Kinder κοστίζουν σχεδόν το ένα τρίτο από ό,τι στα τουρκικά ράφια.

Πίσω από τη νέα τάση κρύβεται η στροφή της Άγκυρας σε πιο ορθόδοξη νομισματική πολιτική, με στόχο τον περιορισμό του πληθωρισμού μέσω υψηλών επιτοκίων και ισχυρής λίρα, μια πολιτική που αντιστρέφει τη ροή των διασυνοριακών αγορών. Μόλις πριν λίγα χρόνια, ήταν οι Έλληνες που περνούσαν τα σύνορα προς την Τουρκία για να αγοράσουν φθηνότερα τρόφιμα, ρούχα και είδη πρώτης ανάγκης.

Τότε, η αντισυμβατική πολιτική του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η πεποίθησή του ότι τα χαμηλά επιτόκια θα μείωναν τον πληθωρισμό, είχε αποδυναμώσει τη λίρα, δίνοντας μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη στο ευρώ.

Από τα μέσα του 2023 όμως, όταν ο Ερντογάν διόρισε τον Mehmet Simsek, πρώην στρατηγικό αναλυτή της Merrill Lynch, στο υπουργείο Οικονομικών και επανήλθε σε πιο συμβατική οικονομική διαχείριση, οι ισορροπίες άρχισαν να αλλάζουν. Η πραγματική αποτελεσματική ισοτιμία της λίρας, δηλαδή η αξία της προσαρμοσμένη στον πληθωρισμό,  ενισχύθηκε, ενώ ο πληθωρισμός τροφίμων υποχώρησε στο 35% από 54%.

Για τους καταναλωτές, αυτό σημαίνει ότι οι τιμές αυξάνονται μεν πιο αργά, αλλά τα ψώνια παραμένουν ακριβά. Ο δείκτης της Τουρκικής Στατιστικής Υπηρεσίας (TurkStat) για τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά αυξήθηκε κατά 144% από τότε που ανέλαβε ο Σιμσέκ έως και τον Οκτώβριο.

Η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας προβλέπει ότι ο πληθωρισμός θα κλείσει φέτος πάνω από το 30%, προτού μειωθεί σχεδόν στο μισό έως το τέλος του 2026.

Με τις τιμές να πιέζουν τα νοικοκυριά, η αντιπολίτευση κατηγορεί τον Ερντογάν ότι έχει οδηγήσει τους πολίτες να ταξιδεύουν στο εξωτερικό απλώς για να γεμίσουν το ντουλάπι. «Μετά από 23 χρόνια, αυτή είναι η χώρα για την οποία καμαρώνει ο Ερντογάν», δήλωσε την Τρίτη ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, Οζγκιούρ Οζέλ.

Ημερήσιες εκδρομές για ψώνια

Όπως έκαναν παλαιότερα τα ελληνικά τουριστικά γραφεία, έτσι και σήμερα τα ταξιδιωτικά πρακτορεία στη δυτική Τουρκία –σε πόλεις όπως η Κωνσταντινούπολη, η Τσανάκαλε και η Προύσα– έχουν αγκαλιάσει τη νέα τάση, διοργανώνοντας ημερήσιες εκδρομές για ψώνια στην Αλεξανδρούπολη.

Με περίπου 50 ευρώ, που περιλαμβάνουν το εισιτήριο και το τέλος εξόδου, οι Τούρκοι ταξιδιώτες μπορούν να γεμίσουν τις τσάντες τους στα Lidl, Jumbo ή Metro, επωφελούμενοι από τις χαμηλότερες τιμές.

 «Οι άνθρωποι αγοράζουν τα πάντα -από κρέας και τυρί μέχρι είδη νοικοκυριού», λέει ο Σετσίν Ιγνελί, συνέταιρος του τουριστικού γραφείου Atom Tur με έδρα την Κωνσταντινούπολη. «Πολλοί πελάτες απολαμβάνουν επίσης τα φθηνότερα θαλασσινά στα ελληνικά εστιατόρια», προσθέτει.

Τα λεωφορεία της Atom αναχωρούν κάθε Παρασκευή βράδυ και φτάνουν το πρωί του Σαββάτου στην Αλεξανδρούπολη. Οι εκδρομείς περνούν τρεις ώρες και πλέον στα σούπερ μάρκετ, στη συνέχεια κάνουν μια βόλτα στην πόλη και έχουν ελεύθερο χρόνο πριν επιστρέψουν το απόγευμα στην Τουρκία, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της εταιρείας.

Αντίστοιχα, ο Μουχαμέτ Ταμντεγέρ, ιδιοκτήτης του γραφείου Gezihane στην Προύσα, αναφέρει ότι οι πελάτες του επιστρέφουν με μακαρόνια, γιαούρτι ή λαχανικά: «Φτηνά και ποιοτικά», τονίζει.

Ο Τζιχάν Τσιτάκ σκοπεύει να συνεχίσει τις επισκέψεις του στην Ελλάδα για να εκμεταλλεύεται τη συναλλαγματική ισοτιμία και να ξεφεύγει από τις ακριβές τιμές στην Τουρκία. «Ήμουν εκεί μόλις πριν από λίγες μέρες», λέει. «Κατά την επιστροφή, ο έλεγχος διαβατηρίων κράτησε ώρες, η ουρά ήταν τεράστια».

Πηγή: The Washington Post

Φωτογραφία από pameevro.gr