Κασσάνδρα 1821: Μνήμη και Τιμή στον Αγώνα και τη Θυσία
Στις 14 Νοεμβρίου 1821 γράφτηκε ο τραγικός επίλογος της Επανάστασης της Χαλκιδικής με τον Χαλασμό της Κασσάνδρας, στα οχυρωμένα «Πόρτες» του ισθμού. Μετά από πολυήμερη και ηρωική αντίσταση, οι οθωμανικές δυνάμεις κατέλαβαν το τελευταίο προπύργιο των επαναστατημένων Μακεδόνων. Ακολούθησαν σφαγές και πυρπολήσεις, ένα ολοκαύτωμα που σημάδεψε για πάντα την ιστορία της περιοχής, γνωστό ως Ολοκαύτωμα της Κασσάνδρας.
Η Κασσάνδρα αποτέλεσε επίκεντρο του αγώνα στη Μακεδονία. Από την πρώτη εξέγερση στον Πολύγυρο (16–17 Μαΐου 1821), έως την οργάνωση των σωμάτων υπό τον Εμμανουήλ Παππά με τη στήριξη των μονών του Αγίου Όρους και την έδρα στη Νέα Φώκαια, ο τόπος στάθηκε σύμβολο αποφασιστικότητας και ελευθερίας. Η οχύρωση του ισθμού και οι μάχες που δόθηκαν εκεί καθυστέρησαν την κάθοδο των οθωμανικών στρατευμάτων προς τον νότο, προσφέροντας πολύτιμο χρόνο στους αγωνιστές της νότιας Ελλάδας για να εδραιώσουν την Επανάσταση.
Η Μάχη της Κασσάνδρας, που κορυφώθηκε στις 30 Οκτωβρίου 1821, ήταν μια από τις πιο άνισες αναμετρήσεις του Αγώνα. Οι υπερασπιστές πολέμησαν με πίστη και αυταπάρνηση μέχρι το τέλος. Στις 14 Νοεμβρίου, όταν έπεσαν οι «Πόρτες», η Κασσάνδρα ποτίστηκε με αίμα ηρώων – ανώνυμων και επώνυμων, μοναχών, πολεμιστών και γυναικών που δεν υποχώρησαν.
Η θυσία τους δεν πήγε χαμένη. Η φλόγα της ελευθερίας άναψε και στη Χαλκιδική, φωτίζοντας τον δρόμο της Επανάστασης και της Εθνικής Παλιγγενεσίας.
Σήμερα, 14 Νοεμβρίου 2025, η Κασσάνδρα τιμά τον αγώνα και τη θυσία εκείνων που στάθηκαν όρθιοι απέναντι στην τυραννία. Τιμά την αντοχή, την πίστη και την ενότητα των προγόνων της και κρατά ζωντανή τη μνήμη τους, ως φάρο ελευθερίας και χρέους απέναντι στην ιστορία.
