Εκλογές στις ΗΠΑ: Τα πιθανά σενάρια για Χάρις και Τραμπ

Από τις πιο αμφίρροπες στη σύγχρονη αμερικανική ιστορία θεωρείται η φετινή εκλογική αναμέτρηση

Η εκλογική αναμέτρηση μεταξύ της αντιπροέδρου Κάμαλα Χάρις και του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ θεωρείται από τις πιο αμφίρροπες στη σύγχρονη αμερικανική ιστορία.

Δημοσκοπήσεις σε επτά πολιτείες-κλειδιά δείχνουν οριακή διαφορά, με κάθε υποψήφιο να προηγείται σε ορισμένες περιοχές κατά μόλις μια ή δύο μονάδες, ποσοστό εντός του περιθωρίου στατιστικού λάθους, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ. Ακολουθούν πιθανά σενάρια για το πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί το αποτέλεσμα.

Νίκη της Χάρις με μικρή διαφορά από τον Τραμπ

Δημοσκοπήσεις και στοιχεία από την εκ των προτέρων καθώς και την επιστολική ψηφοφορία έδειξαν ότι η πιθανή έκβαση είναι η νίκη με μικρή διαφορά της αντιπροέδρου Χάρις.

Έχει μικρό προβάδισμα στο Μίσιγκαν, στην Πενσιλβάνια και στο Ουισκόνσιν — πολιτείες κρίσιμες, οι οποίες, μαζί με τη 2η περιφέρεια στη Νεμπράσκα, θα της έδιναν τις 270 ψήφους του εκλεκτορικού σώματος που απαιτούνται για τη νίκη. Ενδεχόμενη επικράτησή της στη Νεβάδα, όπου επίσης έχει μικρό προβάδισμα, θα μπορούσε να ενισχύσει περαιτέρω το σύνολο των εκλεκτόρων της Χάρις.

Σημαντικός παράγοντας για νίκη της θα μπορούσε να είναι η ψήφος των μεγαλύτερων σε ηλικία λευκών, δημογραφικής ομάδας που γενικά υποστηρίζει τους Ρεπουμπλικάνους αλλά ενδέχεται να μετακινηθεί στους Δημοκρατικούς.

Νίκη του Τραμπ με μικρή διαφορά

Ο Τραμπ θα μπορούσε να εξασφαλίσει τη νίκη είτε μέσω των ανατολικών πολιτειών —επικρατώντας στην Τζόρτζια, στη Βόρεια Καρολίνα και στην Πενσιλβάνια— είτε μέσω των πολιτειών του Νότου, κερδίζοντας στην Αριζόνα, στην Τζόρτζια, στη Νεβάδα και στη Βόρεια Καρολίνα. Η Πενσιλβάνια είναι σημαντικό κομμάτι του παζλ: ενώ μοιάζει να προηγείται εκεί ελαφρώς η Χάρις, η δική του επικράτηση θα έδινε στον Τραμπ 270 εκλεκτορικές ψήφους.

Σε αυτό το σενάριο, η επιτυχία του Τραμπ ίσως εξαρτηθεί από την αυξημένη υποστήριξη αφροαμερικανών και ισπανόφωνων ψηφοφόρους. Δημοσκοπήσεις θέλουν τον Ντόναλντ Τραμπ να έχει κερδίσει έδαφος στη δημογραφική μερίδα των μαύρων ανδρών, ιδίως στις ανατολικές πολιτείες, και σε αυτήν των ισπανόφωνων στον Νότο, όπου ζητήματα όπως το κόστος της στέγης και η ασφάλεια των συνόρων έχουν μεγάλο βάρος.

Καθαρή νίκη είτε εκείνης, είτε εκείνου

Αν και οι δημοσκοπήσεις τους φέρουν να βρίσκονται πολύ κοντά, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο καθαρής νίκης της μιας ή του άλλου. Για τη Χάρις, η μεγάλη προσέλευση γυναικών στα εκλογικά κέντρα, ειδικά μετά την αναίρεση του δικαιώματος στην άμβλωση από το Ανώτατο Δικαστήριο, θα μπορούσε να αποδειχθεί κλειδί.

Πρόσφατη δημοσκόπηση θέλει τη Χάρις να προηγείται του Τραμπ κατά τρεις μονάδες στην Άιοβα, πολιτεία που ο Τραμπ κέρδισε με οκτώ μονάδες το 2020, υποδεικνύοντας ότι θα μπορούσε να τα πάει καλά και σε άλλες πολιτείες αν οι γυναίκες ψηφίσουν μαζικά.

Για τον Τραμπ, καθαρή νίκη θα συνεπαγόταν ιστορική υποστήριξη από τους αφροαμερικανούς και τους ισπανόφωνους ψηφοφόρους, γεγονός που θα αντικατόπτριζε τη δυσαρέσκεια για την εκστρατεία της Χάρις, και τις πολιτικές της κυβέρνησης του απερχόμενου προέδρου Τζο Μπάιντεν, ειδικά για την υποστήριξή της στον πόλεμο του Ισραήλ σε δυο μέτωπα, στη Λωρίδα της Γάζας και στον Λίβανο.

Ισοπαλία ή απροσδόκητο αποτέλεσμα

Δεδομένων των δημοσκοπήσεων που έδειχναν μάχη στήθος με στήθος, η πιθανότητα ισοπαλίας στο εκλεκτορικό σώμα (269-269) ή απρόβλεπτων αποτελεσμάτων παραμένει. Σε περίπτωση ισοπαλίας, η Βουλή των Αντιπροσώπων θα έκρινε την εκλογή τον Ιανουάριο, με κάθε πολιτειακή αντιπροσωπεία να έχει μία ψήφο.

Πρόσφατες δημοσκοπήσεις έδειξαν κάποιες μεταβολές που μπορεί να επηρεάσουν το τελικό αποτέλεσμα.

Οικονομική Πολιτική: Η Χάρις έχει μειώσει τη δημοσκοπική διαφορά στο θέμα της οικονομίας, το ισχυρότερο σημείο του Τραμπ για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Αναποφάσιστοι: Τις τελευταίες ημέρες, περισσότεροι αναποφάσιστοι μοιάζουν να κλίνουν υπέρ της Χάρις, κάτι που θα μπορούσε να της δώσει καθοριστική ώθηση.

Αναδρομική έγκριση της θητείας Τραμπ: Πολλοί ψηφοφόροι λένε πλέον πως εγκρίνουν την προεδρία του Τραμπ (2017-2021), κάτι που θα μπορούσε να τον ευνοήσει.

Προετοιμασία για μετεκλογική ένταση

Η Ουάσινγκτον προετοιμάζεται για πιθανές διαμαρτυρίες ή ταραχές μετά τις εκλογές. Οι επιχειρήσεις κοντά στον Λευκό Οίκο έχουν ήδη καλύψει τις εισόδους τους με σανίδες, αντικατοπτρίζοντας την ατμόσφαιρα ανησυχίας για ενδεχόμενες αντιδράσεις και το ξέσπασμα ταραχών, ειδικά με δεδομένο το υψηλό επίπεδο πόλωσης και αμφισβήτησης του αποτελέσματος.

Ενώ οι ΗΠΑ περιμένουν το αποτέλεσμα, οι αρχές προετοιμάζονται για τυχόν αντιδράσεις που μπορεί να ακολουθήσουν την ανακοίνωσή του, έχοντας κατά νου τις ταραχές μετά τις εκλογές του 2016 και την επίθεση στο Καπιτώλιο την 6η Ιανουαρίου 2021. Με τις δύο πλευρές έτοιμες να αμφισβητήσουν το αποτέλεσμα των εκλογών, οι Αμερικανοί ανυπομονούν να ολοκληρωθεί η ιστορική εκλογική αναμέτρηση και προετοιμάζονται για ό,τι ακολουθήσει.

Οι δημοσκοπήσεις μπορεί να πέσουν έξω

Οι περισσότερες δημοσκοπήσεις υποδεικνύουν πως οι σημερινές προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, στις οποίες αναμετρώνται η Κάμαλα Χάρις και ο Ντόναλντ Τραμπ, θα είναι πάρα πολύ αμφίρροπες. Ωστόσο ορισμένοι ειδικοί αντιτείνουν πως η διαφορά των δυο αντιπάλων μπορεί να αποδειχθεί πολύ μεγαλύτερη απ’ ό,τι αναμενόταν.

Κατά τις δημοσκοπήσεις που θεωρούνται οι σοβαρότερες, η Δημοκρατική αντιπρόεδρος και ο Ρεπουμπλικάνος πρώην πρόεδρος έχουν εντελώς οριακή διαφορά σε καθεμιά από τις πολιτείες-κλειδιά, που αναμένεται να κρίνουν το αποτέλεσμα της σημερινής ψηφοφορίας.

Έτσι, κατά δημοσκοπήσεις που συγκεντρώνει ο ιστότοπος FiveThirtyEight, η κυρία Χάρις και ο κ. Τραμπ βρίσκονταν χθες το απόγευμα σε απόλυτη ισοπαλία (47,8%) στην Πενσιλβάνια, σχεδόν σε ισοπαλία (47,4-47,7%) στη Νεβάδα και τους χώριζε κάτι σαν μια εκατοστιαία μονάδα στο Ουισκόνσιν, στο Μίσιγκαν και στη Βόρεια Καρολίνα. Δεν είναι πεισμένοι όλοι όμως πως η εικόνα αυτή είναι απόλυτα ακριβής.

 «Στην πραγματικότητα, οι δημοσκοπήσεις κατά πολιτεία αναγγέλλονται όχι μόνο εξαιρετικά αμφίρροπη κούρσα, αλλά επίσης απίθανα αμφίρροπη», εξηγεί ο Τζόσουα Κλίντον, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο Βάντερμπιλτ.

Σε μελέτη του που δημοσίευσε αυτή την εβδομάδα το NBC, ο ειδικός στις δημοσκοπήσεις εξέφρασε αμφιβολίες ειδικά για το πόσο «παρόμοια» είναι τα ευρήματα —οι διαφορές τους είναι δεκαδικοί αριθμοί— των διαθέσιμων ερευνών, υποδεικνύοντας πως μπορεί να είναι οι δημοσκόποι, όχι οι ψηφοφόροι, αυτοί που ευθύνονται για την φαινομενική ομοφωνία. Κάποιος δημοσκόπος για παράδειγμα που βλέπει να προκύπτει «διαφορά πέντε μονάδων σε υποτίθεται αμφίρροπη κούρσα μπορεί να επιλέξει να τροποποιήσει τα αποτελέσματά του, ώστε να συμμορφώνονται με αυτά που δείχνουν άλλες δημοσκοπήσεις, λόγω της ανησυχίας πως θα μπορούσε να υποστεί πλήγμα η φήμη του», υπέθεσε.

Αρκετά ινστιτούτα δημοσκοπήσεων βρίσκονται σε άμυνα, αντιμέτωπα με τα υψηλά κόστη και τις αυξανόμενες δυσκολίες ως προς την επαφή με τους ψηφοφόρους — την εποχή των smartphones και δυνατοτήτων τους όπως είναι ιδίως η φραγή κλήσεων. Η εμπειρία πρόσφατων εκλογικών αναμετρήσεων στις ΗΠΑ δεν σπρώχνει ακριβώς κανέναν να υιοθετήσει ανεπιφύλακτα αυτά που προβλέπουν.

Οι δημοσκόποι αποδείχθηκε πως έπεσαν έξω τόσο το 2016, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ κέρδισε τη Χίλαρι Κλίντον, και το 2020, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ ηττήθηκε από τον Τζο Μπάιντεν. Την πρώτη φορά, δεν φρόντισαν να καταγραφτεί σε επαρκή βαθμό η άποψη της κατηγορίας των λευκών ανδρών χωρίς πανεπιστημιακό πτυχίο — που θεωρείται πως έδωσε τη νίκη στον μεγιστάνα των ακινήτων. Τη δεύτερη φορά, παρότι έλαβαν υποτίθεται διορθωτικά μέτρα, υποτίμησαν ξανά την ψήφο υπέρ του Τραμπ και υπερτίμησαν αυτήν υπέρ του Μπάιντεν.

Δεν μπορεί να αποκλειστεί η υπόθεση είτε ο Ντόναλντ Τραμπ ή η Κάμαλα Χάρις να επικρατήσει καθαρά σε κάποιες ή ακόμη και σε όλες τις κρίσιμες επτά διεκδικούμενες πολιτείες. Ο Ου. Τζόζεφ Κάμπελ, καθηγητής του αμερικανικού πανεπιστημίου στην Ουάσιγκτον, επίσης διερωτάται αν δημοσκόποι «αλλοιώνουν λιγάκι παραπάνω από τα δεδομένα τους για να τα ευθυγραμμίσουν με τα αποτελέσματα των άλλων».

Αυτό είναι κάτι «δύσκολο να το αποδείξεις», αλλά το «υποπτεύονται» πολλοί, καθώς ανταποκρίνεται στο «ένστικτο της αγέλης», προσθέτει. Προτού αναφερθεί σε διαβόητο προηγούμενο: αυτό των προεδρικών εκλογών του 1980. Τότε, «όλες οι δημοσκοπήσεις υπεδείκνυαν πολύ αμφίρροπη κούρσα του (Δημοκρατικού) προέδρου Τζίμι Κάρτερ και του Ρεπουμπλικάνου (διαδόχου του) Ρόναλντ Ρέιγκαν», αλλά τελικά ο δεύτερος τον σάρωσε, «με διαφορά σχεδόν 10%». «Δεν λέω πως θα ξαναγίνει κάτι τέτοιο το 2024, αλλά πρέπει να το κρατήσουμε στο νου μας».