«Πετάμε» στα σκουπίδια ενέργεια που θα φώτιζε 600.000 σπίτια για έναν χρόνο

Το 2025, εκτιμάται ότι θα χαθούν περίπου 2 Τεραβατώρες, δυο φορές πάνω από πέρυσι – Το μεγάλο «στοίχημα» της αποθήκευσης ενέργειας

Της ΜΑΡΙΑΣ ΚΟΥΖΟΥΦΗ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

“ΤΥΠΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ”

Το 2025 θα «πετάξουμε» φθηνή ενέργεια από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) στη χώρα μας, που θα κάλυπτε την ετήσια κατανάλωση 600.000 νοικοκυριών, επειδή δεν έχουμε ακόμη υποδομές αποθήκευσης αυτής της ενέργειας. Οι συνέπειες αγγίζουν τόσο τους μικρομεσαίους παραγωγούς ΑΠΕ, που βλέπουν τα έσοδά τους να μειώνονται, όσο και τους καταναλωτές, που συνεχίζουν να πληρώνουν ακριβά το ρεύμα.

«Σβήνουν» τα φ/β για να μην γίνει μπλακ άουτ

Όπως εξηγεί μιλώντας στον «Τύπο Θεσσαλονίκης» ο γενικός γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Φωτοβολταϊκών (ΠΟΣΠΗΕΦ) κ. Γιάννης Κυανίδης, έχουμε πρόβλημα κυρίως τις περιόδους όπου δεν χρησιμοποιούμε μέσα ψύξης ή θέρμανσης  και άρα δεν έχουμε μεγάλες καταναλώσεις, δηλαδή την Άνοιξη και το Φθινόπωρο, καθώς έχουμε μεγάλη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ κυρίως τις μεσημεριανές ώρες, την οποία όμως δεν μπορούμε να απορροφήσουμε. Προκειμένου λοιπόν να αποφευχθεί το ενδεχόμενο ενός μπλακ άουτ «τύπου Ισπανίας», πρακτικά σβήνουν τα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά και με αυτόν τον τρόπο «χάνονται» κιλοβατώρες ενέργειας.

 «Το 2024 χάθηκαν με αυτόν τον τρόπο 980 κιλοβατώρες, και το 2025, από ότι φαίνεται θα χαθούν περίπου 2 Τεραβατώρες, δηλαδή 2 και κάτι φορές επάνω, ένα νούμερο το οποίο σε πραγματικούς όρους αντιστοιχεί περίπου στην ετήσια κατανάλωση 600.000 νοικοκυριών στην Ελλάδα». «Πετάμε σήμερα ηλεκτρική ενέργεια που θα κατανάλωναν με τιμή μηδέν, αυτά τα νοικοκυριά», τονίζει χαρακτηριστικά.

Το στοίχημα της αποθήκευσης ενέργειας

Επισημαίνει ότι η ΠΟΣΠΗΕΦ αλλά και άλλοι φορείς «φώναζαν» από το 2020 ότι δεν μπορούμε να πάμε σε αθρόα εισαγωγή ΑΠΕ χωρίς να προχωρούν ταυτόχρονα και τα συστήματα αποθήκευσης και κάνει λόγο για «μεγάλο φάουλ» στον ενεργειακό σχεδιασμό εκ μέρους της κυβέρνησης αφού «αν είχαν προχωρήσει αυτά τα συστήματα ότι περίσσεια είχαμε σε ρεύμα θα την αποθηκεύαμε και θα τη χρησιμοποιούσαμε τις απογευματινές ώρες, εκεί όπου σήμερα έχουμε τις υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, επειδή αναγκαζόμαστε να καταναλώνουμε ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από φυσικό αέριο».

 «Πρακτικά οι μπαταρίες είναι ανταγωνιστική τεχνολογία του φυσικού αερίου, ίσως αυτό εξηγεί και το γιατί δεν έχουν προχωρήσει», υποστηρίζει ο ίδιος, τονίζοντας ότι σήμερα με τις ΑΠΕ που έχουμε θα χρειαζόντουσαν τουλάχιστον 2 γιγαβατ μονάδες αποθήκευσης και «δεν έχουμε ούτε 1 κιλοβατ».

Σημειώνεται ότι στο τέλος Οκτωβρίου έληξε η πρόσκληση του ΥΠΕΝ για Σταθμούς Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας σε ΔΕΔΔΗΕ και ΑΔΜΗΕ, η οποία κατά τον κ. Κυανίδη, ξεκίνησε έπειτα από πολλές πιέσεις από τους φορείς και «κανονικά έπρεπε να έχει γίνει ήδη πριν 3-4 χρόνια πριν». Σύμφωνα με τον ίδιο το ενδιαφέρον ήταν πολύ μεγάλο και φαίνεται ότι πηγαίνουμε για συνολικές προτάσεις που θα φτάσουν και μπορεί να ξεπεράσουν τα 6,5 γιγαβατ, την στιγμή που η Πρόσκληση ήταν για περίπου 4,7 γιγαβάτ. «Μιλάμε για μονάδες που δεν έχουν κάποια επιδότηση αλλά θα πληρώνονται από το χρηματιστήριο ενέργειας και αυτό δείχνει την ανάγκη της αγοράς να υιοθετήσει τέτοιες λύσεις αλλά και μια διάψευση της κυβέρνησης, θα έλεγα, η οποία μέχρι τώρα επέμενε σε επιδοτήσεις και μειοδοτικούς διαγωνισμούς για μονάδες αποθήκευσης που δεν μας οδήγησαν πουθενά».

Ωστόσο αν και πρόκειται για μια θετική εξέλιξη, δεν αναμένεται να τις δούμε έτοιμες πριν να περάσουν 2 χρόνια, ενώ «τις χρειαζόμασταν πριν δυο χρόνια».

Στο καλό σενάριο θα αδειοδοτηθούν σε ένα 6μηνο περίπου και από εκεί και πέρα υπάρχει χρονικό περιθώριο 18 μηνών για να υλοποιηθούν και μετά πρέπει να μετρηθεί και ο έξτρα χρόνος που θα χρειαστεί ο διαχειριστής για να συνδέσει τη μονάδα στο σύστημα.

«Άρα το πρόβλημα θα επιτείνεται και αυτό που χάνει είναι ο τελικός καταναλωτής που πληρώνει πανάκριβα την ηλεκτρική ενέργεια από το φυσικό αέριο και βλέπει να πετιούνται τεράστιες ποσότητες φθηνής ενέργειας από ΑΠΕ, ενώ βέβαια χάνουν και οι ίδιοι οι παραγωγοί ΑΠΕ, κυρίως οι μικρομεσσαίοι, οι οποίοι αναγκάζονται να σβήνουν τα πάρκα τους και να βλέπουν τεράστια μείωση στα έσοδά τους», επισημαίνει ο κ. Κυανίδης, εκτιμώντας ότι για το 2025, από τις περικοπές και τις μηδενικές τιμές που υπάρχουν στο χρηματιστήριο ενέργειας, τα έσοδα των ΜμΕ παραγωγών ΑΠΕ, κυρίως των φ/β που έχουν και τη μεγαλύτερη επιβάρυνση, θα είναι κάτω κατά 20-25% περίπου, δημιουργώντας μεγάλο πρόβλημα στη βιωσιμότητά τους.

 «Οι παραγωγοί καταστρέφονται, οι τελικοί καταναλωτές πληρώνουν πανάκριβα την ηλεκτρική ενέργεια και ποιος κερδίζει;», διερωτάται.

Οι δυνατότητες του δικτύου, οι νέες αδειοδοτήσεις και οι στόχοι που έχουν ήδη επιτευχθεί

Σύμφωνα με τις δυνατότητες μεταφοράς του συστήματος, η Ελλάδα αυτήν την στιγμή μπορεί να «σηκώσει» στα δίκτυά της 27 γιγαβατ ΑΠΕ. Ήδη έχουν κατασκευαστεί 16 γιγαβάτ και έχουν αδειοδοτηθεί άλλα 16. Είμαστε ήδη στα 32 χωρίς να υπολογίζουμε τα υπεράκτια αιολικά, τυχόν προγράμματα για δήμου κλπ Το ζήτημα είναι πού πάμε; Έχουν επιτευχθεί οι στόχοι του 2030 και έχουμε πιάσει και τους στόχους του 2035. Τι θα συμβεί αν όλα αυτά συνδεθούν αύριο στο σύστημα;», είναι ένα ακόμη από τα ερωτήματα που θέτει.

Τι ζητούν οι παραγωγοί ΑΠΕ

Η ΠΟΣΠΗΕΦ, στην οποία συμμετέχουν σύλλογοι παραγωγών από όλη τη χώρα, αριθμεί πάνω από 2.500 μέλη με ισχύ που προσεγγίζει και ίσως ξεπερνά το 1 γιγαβάτ, ζητά έναν «ενεργειακό ESM», έναν έκτακτο μηχανισμό στήριξης προκειμένου να ενισχύονται τα μικρά φ/β πάρκα κάτω του 1 μεγαβατ, που υφίστανται τις μεγαλύτερες ζημίες από τις περικοπές και τις μηδενικές τιμές, έως ότου «μπουν στο παιχνίδι» οι μονάδες αποθήκευσης, δηλαδή για διάστημα 2 ετών, όπως υπολογίζεται. Επίσης ζητά να δοθεί παράταση τουλάχιστον για πέντε έτη των συμβάσεων λειτουργικής ενίσχυσης. Όπως και άλλοι φορείς, ζητούν επίσης να δοθεί προτεραιότητα στη χορήγηση όρων σύνδεσης για έργα με μπαταρίες τύπου Standalone, πριν από οποιαδήποτε άλλη αδειοδότηση για έργα οποιασδήποτε άλλης τεχνολογίας.

Ακόμη, ζητούν άμεσα επιδότηση σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις για την εγκατάσταση μπαταριών, ώστε να μπορεί π.χ. μια βιομηχανία να «τραβάει» από το δίκτυο το μεσημέρι, που η χονδρική τιμή είναι πολύ χαμηλή, μηδέν ή αρνητική και να την καταναλώνει τις υπόλοιπες ώρες. Τέλος, ζητούν επιδότηση για μπαταρίες Behind the Meter σε υφιστάμενους Φ/Β Σταθμούς, ώστε και αυτοί να μπορούν να αποθηκεύουν σε μπαταρίες την ενέργεια, όταν δίνεται εντολή να «σβήσουν» και να εγχέεται αυτή στο δίκτυο τις υπόλοιπες ώρες.

 «Αντί για αυτά το υπουργείο έκανε διαγωνισμούς το 2023. Αδειοδοτήθηκαν 900 μεγαβάτ για συστήματα Standalone. Με επιδότηση 200.000 ευρώ ανά μεγαβάτ και σταθερή ταρίφα αποζημίωσης με την υποχρέωση να τα έχουν έτοιμα 30/09/2025. Κανένα δεν είναι έτοιμο. Η ρήτρα ήταν να επιστρέψουν τις άδειες, αλλά δεν εφαρμόστηκε. Η κυβέρνηση έδωσε παράταση μέχρι τον Μάρτιο του 2026 χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση και για άλλους τρεις μήνες με μια σχετική οικονομική επιβάρυνση. Όμως στο μεταξύ το κόστος της τεχνολογίας από τότε μέχρι τώρα έχει πέσει κατά 50%. Άρα περιμένουν να τα κάνουν σχεδόν τζάμπα με την επιδότηση», λέει ο κ. Κυανίδης.