Στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 50 ετών η τιμή του καφέ

Κατάργηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης ζητούν οι επιχειρήσεις του κλάδου εμπορίας και επεξεργασίας καφέ της χώρας

– «Οι τιμές θα ήταν 15-20% φθηνότερες αν καταργούνταν»

Της ΜΑΡΙΑΣ ΚΟΥΖΟΥΦΗ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

“ΤΥΠΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ”

Στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 50 ετών βρίσκονται σήμερα οι διεθνείς τιμές του καφέ και αν και οι Έλληνες δεν έχουν μειώσει την κατανάλωση του αγαπημένου αυτού ροφήματος, εντούτοις η ακρίβεια έχει αλλάξει τις συνήθειές τους με μετατόπιση προς την κατανάλωση καφέ εντός σπιτιού.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, το οποίο διαμορφώνεται από τις διεθνείς εξελίξεις, εξαιτίας μιας σειράς παραγόντων, οι επιχειρήσεις του κλάδου εμπορίας και επεξεργασίας καφέ της χώρας μας ζητούν επιτακτικά την κατάργηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στον καφέ, «προκειμένου να ανακουφιστούν τα νοικοκυριά» σε  μια περίοδο που πλήττονται από την παρατεταμένη πληθωριστική κρίση στα τρόφιμα και η καθημερινή αυτή συνήθεια να γίνει πιο προσιτή. «Ράλι» ανόδου σημειώνει την τελευταία τριετία και η τιμή του κακάο.

Παγκόσμια Ημέρα Καφέ με τις τιμές στα ύψη

Ειδικότερα, η 1η Οκτωβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Καφέ, βρίσκει εφέτος μία από τις προσφιλέστερες συνήθειες εκατομμυρίων Ελλήνων απέναντι σε μια σειρά από πρωτόγνωρες προκλήσεις, όπως αναφέρει σε σχετική ανακοίνωσή της η Ελληνική Ένωση Καφέ, που ιδρύθηκε το 2018, απαρτίζεται από 21 επιχειρήσεις και έχει ως αντικείμενο τη θεσμική εκπροσώπηση του κλάδου εμπορίας και επεξεργασίας καφέ στην Ελλάδα. Ο πρόεδρος της Ένωσης κ. Τάσος Γιάγκογλου, μιλώντας στο «ΤyposThes» αναφέρει ότι έπειτα από μια μερική αποκλιμάκωση των τιμών δυστυχώς αυτές εκτινάχθηκαν και πάλι προς τα πάνω και σήμερα «έχουμε τις υψηλότερες τιμές των τελευταίων 50 ετών».

Ενδεικτικό της θεαματικής ανόδου είναι ότι, σύμφωνα με τον ίδιο, σε βάθος τριετίας η τιμή του καφέ ποικιλίας Arabica είναι κατά 80% ανατιμημένη και η ποικιλία Robusta κατά 105%.

Μεγαλύτερα είναι τα ποσοστά αύξησης αν συγκρίνουμε τις τιμές με πέντε χρόνια νωρίτερα.

Οι τιμές του καφέ στην ελληνική αγορά βρίσκονται σήμερα σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, σύμφωνα με την Ένωση. Παράλληλα, «ξέφρενο ράλι» ακολουθούν και οι τιμές του κακάο στις διεθνείς αγορές. Κατά την τελευταία τριετία έχει αυξηθεί κατά 190%, επηρεαζόμενο από την κλιματική κρίση.

Γιατί αυξάνονται οι τιμές

Οι λόγοι αύξησης της τιμής του καφέ είναι πολλοί σύμφωνα με την Ένωση. Ένας από τους κύριους είναι η κλιματική αλλαγή που δοκιμάζει τις φυτείες, οι παρατεταμένες ξηρασίες και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, που έχουν ως συνέπεια τη μειωμένη παραγωγή από τις χώρες παραγωγούς κυρίως Βραζιλία και Βιετνάμ. Από την άλλη πλευρά έχουμε την αύξηση της ζήτησης από νέες αγορές, που μέχρι τώρα δεν κατανάλωναν καφέ όπως η Ινδία και η Κίνα η οποία πλέον εντάσσει τον καφέ στην καθημερινότητά της, με αποτέλεσμα να αυξάνεται συνεχώς η ζήτηση.

 «Όλα αυτά συνηγορούν στην αύξηση των τιμών, ενώ, επιπλέον, έχουμε και τους αμερικανικούς δασμούς», όπως λέει ο κ. Γιάγκογλου, σημειώνοντας ότι «προφανώς είναι και η κερδοσκοπία», από τη στιγμή που μιλάμε για ένα είδος του οποίου αυτήν την στιγμή τα αποθέματα από τις χώρες παραγωγής αλλά και τα αποθέματα στις χώρες κατανάλωσης είναι μειωμένα. Αυτή η κατάσταση ωθεί στην εμφάνισης κερδοσκοπίας, που με τη σειρά της ωθεί τις τιμές προς τα επάνω, όπως σημειώνει.

Οι διεθνείς αυτές εξελίξεις φτάνουν ως «κύμα» και στην Ελλάδα, οδηγώντας την τιμή του καφέ στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων δεκαετιών.

 «Για τις εταιρείες του κλάδου, η άνοδος των διεθνών τιμών συνδυάζεται με ένα εσωτερικό περιβάλλον αυξημένου κόστους. Ενέργεια, ενοίκια, μισθοδοσία και, κυρίως, ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης στον καφέ, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα που θέτει ζητήματα βιωσιμότητας» σημειώνει η Ένωση.

 «Αν συνεχίσει ο ρυθμός των διεθνών ανατιμήσεων, οι εταιρείες θα αναγκαστούν να προβούν σε νέες ανατιμήσεις», ωστόσο δεν μπορεί να προσδιοριστεί αυτήν την στιγμή ούτε αν κάτι τέτοιο θα συμβεί, ούτε πότε, ούτε σε τι ποσοστό θα αυξηθούν οι τιμές, καθώς η τιμή διαπραγματεύεται στα χρηματιστήρια εμπορευμάτων και μπορεί ανά πάσα στιγμή η τιμή να εκτιναχθεί. «Σαφώς όμως οι διεθνείς τιμές είναι πολύ υψηλότερα από ότι είχαμε μετά τις τελευταίες ανατιμήσεις», όπως αναφέρει πάντως ο κ. Γιάγκογλου.

Το αίτημα για κατάργηση του ΕΦΚ

Η όλη κατάσταση, όπως έχει διαμορφωθεί, επιβαρύνεται περαιτέρω από τον ΕΦΚ που επιβλήθηκε στον καφέ το 2017. Σύμφωνα με τον κ. Γιάγκογλου αν δεν υπήρχε ο ΕΦΚ, οι τιμές θα ήταν τουλάχιστον κατά 15-20% φθηνότερες προς όφελος του καταναλωτή.

Η Ελληνική Ένωση Καφέ (ΕΕΚ) ως ο μοναδικός θεσμικός εκφραστής του κλάδου επεξεργασίας και εμπορίας καφέ στη χώρα έχει τονίσει επανειλημμένα ότι ο ΕΦΚ, όχι μόνο δεν προσφέρει ουσιαστικά έσοδα για την ενίσχυση της αλυσίδας αξίας, αλλά έχει ανοίξει τον δρόμο για παράνομη διακίνηση και λαθρεμπόριο προϊόντων. Την ίδια στιγμή, αυξάνει την τελική τιμή για τον καταναλωτή, ενισχύοντας τις πληθωριστικές πιέσεις.

Ενόψει της παρουσίας του πρωθυπουργού στη φετινή ΔΕΘ, η Ένωση είχε πραγματοποιήσει μάλιστα, στις αρχές Σεπτεμβρίου διάβημα προς την Γενική Γραμματεία του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, ζητώντας να συμπεριληφθούν στα μέτρα ανακούφισης την κατάργηση ή τουλάχιστον τη σημαντική μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στον καφέ, κάτι που δεν έγινε, με το αίτημα της κατάργησης να παραμένει.

Το παράδειγμα της Δανίας

Μάλιστα ο κ. Γιάγκογλου αναφέρεται και στο παράδειγμα της Δανίας που κατήργησε πρόσφατα το σχετικό φόρο, που ήταν ένας από τους παλαιότερους.

Ειδικότερα, χώρες όπως η Δανία, αναγνωρίζοντας το βάρος της ακρίβειας, κατήργησαν πρόσφατα φόρους στον καφέ και τη σοκολάτα για να ανακουφίσουν τα νοικοκυριά από το βάρος της ακρίβειας, δεδομένης της αύξησης της τιμής του καφέ κατά 35,5% σε διάστημα ενός έτους.

 «Και εμείς ζητούμε την κατάργησή του ή τη σημαντική μείωσή του. Η κατάργησή του όμως είναι επιτακτική ανάγκη προκειμένου να ανακουφιστούν τα νοικοκυριά», τονίζει ο κ. Γιάγκογλου.

 «Στην Ελλάδα, όμως, ο ΕΦΚ αποδίδει ετησίως 140-150 εκατ. ευρώ και έως τώρα δεν έχουν γίνει κινήσεις είτε για τη μείωση, είτε για την κατάργησή του, παρά το γεγονός ότι και επίσημα χείλη τον έχουν χαρακτηρίσει άδικο» αναφέρει η Ένωση, η οποία προτάσσει το συγκεκριμένο θέμα σε κάθε επαφή που έχει με την επίσημη πολιτεία.

Προτεραιότητα και η καταπολέμηση του λαθρεμπορίου

Παράλληλα, η Ένωση θέτει ως προτεραιότητα την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου και την ενίσχυση των ελέγχων σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας. Προτείνει τη δημιουργία μηχανισμών διαφάνειας που θα παρακολουθούν με ακρίβεια τις εισαγωγές, τις αποθήκες και τις ροές προϊόντων, ώστε να προστατευθούν τόσο οι νόμιμες επιχειρήσεις όσο και οι καταναλωτές.

Στις δυσκολίες προστίθεται και η εφαρμογή του νέου Κανονισμού EUDR της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αποσκοπεί στην προστασία των δασών από την αποψίλωση. Παρά τη σημασία του για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, ο κανονισμός φέρνει πρόσθετες γραφειοκρατικές διαδικασίες και οικονομικά κόστη για τον κλάδο.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει νέα παράταση στην εφαρμογή του κανονισμού EUDR, επικαλούμενη προβλήματα στο πληροφοριακό σύστημα, με στόχο να δοθεί περισσότερος χρόνος προσαρμογής σε επιχειρήσεις και αρχές.

Στα ίδια επίπεδα περίπου η κατανάλωση καφέ, άλλαξαν όμως οι συνήθειες

Ο καφές στην Ελλάδα είναι κουλτούρα, με τους Έλληνες να προτιμούν συνήθως να τον απολαμβάνουν έξω, με παρέα.

Ωστόσο, η αγαπημένη αυτή συνήθεια έχει γίνει ακριβότερη το τελευταίο διάστημα, καθώς εκτός από την αύξηση των διεθνών τιμών, είχαμε από την 1η Ιουλίου του 2024 και την επαναφορά του ΦΠΑ από το 13% στο 24% στο σερβιριζόμενο καφέ, γεγονός που έφερε αυξήσεις έως και μισό ευρώ.

Ο μέσος Έλληνας καταναλώνει 2-3 φλιτζάνια καφέ, κάτι που δεν έχει αλλάξει σημαντικά, με τις αποκλίσεις ανά μήνα στην κατανάλωση, να είναι, σύμφωνα με στοιχεία της αγοράς, της τάξης του 0,5%  είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω. Δηλαδή η κατανάλωση είναι περίπου σταθερή, στους 40.000 τόνους ετησίως, όπως αναφέρει ο κ. Γιάγκογλου. Προσθέτει όμως ότι αυτό που έχει παρατηρηθεί είναι ότι έχει αλλάξει ο τόπος στον οποίο καταναλώνεται ο καφές. «Υπάρχει μετατόπιση στην εντός σπιτιού κατανάλωση, που περιλαμβάνει και το χώρο της δουλειάς», σημειώνει. Επίσης, παρατηρείται και ραγδαία αύξηση του take away, στον οποίο σημειωτέον,  εφαρμόζεται ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ 13%. Σύμφωνα με τον κ. Γιάγκογλου υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι ο Έλληνας καταναλώνει τον καφέ του λιγότερο σε χώρους εστίασης. Μετά τη λήξη των περιοριστικών μέτρων που είχαν ληφθεί λόγω Covid και μετά την εμφάνιση της πληθωριστικής κρίσης, 1 στους 2 Έλληνες είχε δηλώσει, σύμφωνα με έρευνα, ότι έχει περιορίσει τις εξόδους του.