Το “αρχαίο” Στρατώνι του Πέτρου Θέμελη και η ανασκαφή του 1962

Ένα κεφάλαιο για τον πολιτσιμό και την επιστήμη της αρχαιολογίας έκλεισε όταν έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 87 ετών ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες αρχαιολόγους, ο Πέτρος Θέμελης.

O Πέτρος Θέμελης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Oλοκλήρωσε τις βασικές σπουδές του στο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Απέκτησε Πτυχίο Iστορίας και Aρχαιολογίας από τη Φιλοσοφική Σχολή του ίδιου Πανεπιστημίου, και διδακτορικό δίπλωμα από το Aρχαιολογικό Iνστιτούτου του Πανεπιστημίου του Mονάχου με θέμα: “Frühgriechische Grabbauten”.

Επιστημονικός βοηθός στην Aρχαιολογική Yπηρεσία Nομού Θεσσαλονίκης, συμμετοχή σε ανασκαφές (Στρατώνι Χαλκιδικής, Πέλλα, Bεργίνα).

Τι έγραφε όμως για τις αρχαιολογικές έρευνες στο Στρατώνι το 1962; Μπορούμε να διαβάσουμε κάποια αποσπάσματα στο Αρχαιολογικό Δελτίο της εποχής από την Υπηρεσία Αρχαιοτήτων και Αναστήλωσης.

 «Τον Μάρτιο του 1962 στο παραθαλάσσιο χωριό Στρατώνι της ανατολικής Χαλκιδικής κατά την ανόρυξη χαντακίων για την τοποθέτηση νέου δικτύου ύδρευσης αποκαλύφθηκαν τυχαία από τους εργάτες μπροστά στο Ταμείο Αλληλοβοηθείας Μεταλλείων Κασσάνδρας δύο αγάλματα, ανδρικό ακρωτηριασμένο, και ένα γυναικείο. Για την πλήρη αποκάλυψη και εξαγωγή των αγαλμάτων μέχρι και την έρευνα του χώρου η Υπηρεσία Αρχαιοτήτων και Αναστήλωσης διέθεσε 10.000 δραχμές, οι εργασίες ανατέθηκαν από την ΙΑ αρχαιολογική περιφέρεια σε εμένα που υπηρετούσα τότε ως έκτακτος επιμελητής στη Θεσσαλονίκη υπό την εποπτεία του κυρίου Εφόρου αρχαιοτήτων ο οποίος και με εξουσιοδότησε να δημοσιεύσω την παρούσα έκθεση.

Στην έρευνα η οποία ξεκίνησε στις 23 Μαΐου και διήρκεσε μέχρι τις 8 Ιουνίου 1962 αποκαλύφθηκε ορθογώνιο κτίσμα Αντιστάσεως περίπου 10 Χ 6 μέτρα με κατεύθυνση από το βορρά προς το Νότο και είσοδο από το νότο. Τα ευρήματα έδειξαν ότι ο χώρος είχε νεκρικό χαρακτήρα και μπορούμε να πούμε ότι ήταν Ηρώο, όπως φάνηκε στη συνέχεια (…). Κατά μήκος του δυτικού τοίχου του θαλάμου βρέθηκε στη θέση της επί του δαπέδου μαρμάρινη σαρκοφάγος, ενώ σώζεται μόνο το κατώτατο τμήμα αυτής με μικρό με κάθε των τοιχωμάτων μέχρι ύψους 25 εκατοστών».

Στη συνέχεια ο εκλιπών αρχαιολόγος περιγράφει στην έκθεσή του τα χαρακτηριστικά των αγαλμάτων που βρέθηκαν στον χώρο, αλλά και τα στοιχεία που αποδεικνύουν σύληση του Ηρώου και καταστροφή της σαρκοφάγου. Η έρευνα που αποτυπώθηκε στο δελτίο αναφοράς συνοδεύεται από πλήρες φωτογραφικό υλικό με ολοκληρωμένη περιγραφή.

Οι ανασκαφές του 1962 έδειξαν ότι το Στρατώνι κτίστηκε στη θέση της αρχαίας πόλης Στρατονίκης. Την πόλη αυτή την αναφέρει ο Πτολεμαίος Κλαύδιος, αλλά λανθασμένα στον Σιγγιτικό Κόλπο.

Από τα τρία αγάλματα που βρέθηκαν μάλιστα, το γυναικείο, φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πολυγύρου.