Υποφέρετε από πονοκεφάλους; Φταίνε οι… πρόγονοί σας πριν από 250.000 χρόνια

Από το άγχος και το κυκλοφοριακό χάος μέχρι την υπερβολική χρήση του κινητού τηλεφώνου, υπάρχουν πολλοί παράγοντες στον σύγχρονο κόσμο που μπορούν να προκαλέσουν πονοκέφαλο.

Όμως, σύμφωνα με νέες επιστημονικές έρευνες, σε ορισμένες περιπτώσεις οι έντονοι πονοκέφαλοι μπορεί να έχουν πολύ πιο αρχαία προέλευση.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη νέα μελέτη, τα γονίδια των Νεάντερταλ ενδέχεται να ευθύνονται για την προδιάθεση κάποιων ανθρώπων σε έναν εγκεφαλικό σχηματισμό που προκαλεί πονοκέφαλο.

Οι συγκεκριμένες ανωμαλίες, γνωστές ως δυσπλασίες Chiari (Chiari malformations), εμφανίζονται όταν το κάτω μέρος του εγκεφάλου εκτείνεται υπερβολικά προς τον νωτιαίο μυελό και επηρεάζουν περίπου 1 στους 100 ανθρώπους.

Στις ηπιότερες περιπτώσεις, μπορεί να προκαλέσουν πονοκεφάλους και πόνο στον αυχένα, ενώ στις πιο σοβαρές μορφές ενδέχεται να οδηγήσουν σε σημαντικότερα νευρολογικά προβλήματα. Παλαιότερες θεωρίες είχαν ήδη προτείνει ότι οι συγκεκριμένες δυσπλασίες ίσως προέκυψαν όταν οι Homo sapiens διασταυρώθηκαν με άλλα ανθρώπινα είδη στο μακρινό παρελθόν.

Καθώς οι αρχαίοι αυτοί άνθρωποι (όπως οι Νεάντερταλ) είχαν διαφορετικά σχηματισμένα κρανία, τα γονίδια που προκαλούσαν φυσιολογική ανάπτυξη στο δικό τους είδος μπορεί να προκαλούν δυσμορφίες στους σύγχρονους ανθρώπους.

Στο επιστημονικό άρθρο τους, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Evolution, Medicine, and Public Health του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, οι ερευνητές συσχετίζουν πλέον άμεσα τα γονίδια των Νεάντερταλ με την εμφάνιση αυτής της πάθησης.

Οι ερευνητές πρότειναν ότι η ηπιότερη μορφή της δυσπλασίας Chiari, γνωστή ως CM-I, μπορεί να έχει τις ρίζες της στη διασταύρωση μεταξύ Homo sapiens και άλλων πρώιμων ανθρώπινων ειδών (hominins). Για να κατανοήσουν πώς αυτά τα χαρακτηριστικά ενδέχεται να μεταφέρθηκαν από τους συγγενείς των προγόνων μας, οι επιστήμονες μελέτησαν τα κρανία διάφορων ανθρώπινων ειδών.

Στη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Evolution, Medicine, and Public Health, οι ερευνητές συνέκριναν τρισδιάστατα μοντέλα κρανίων 103 σύγχρονων ανθρώπων, με και χωρίς τη δυσπλασία Chiari, με οκτώ απολιθωμένα κρανία από αρχαία ανθρώπινα είδη.

Ανάμεσά τους περιλαμβάνονταν κρανία των Homo erectus, Homo heidelbergensis και Homo neanderthalensis (Νεάντερταλ).

Οι σύγχρονοι άνθρωποι με τη δυσπλασία CM-I παρουσίαζαν αρκετές διαφορές στο σχήμα του εγκεφάλου, κυρίως στα σημεία όπου ο εγκέφαλος συνδέεται με τον νωτιαίο μυελό.

Ωστόσο, όταν οι επιστήμονες εξέτασαν τα κρανία των αρχαίων ειδών, το μόνο είδος με αντίστοιχο σχήμα κρανίου ήταν οι Νεάντερταλ. Στην πραγματικότητα, τα κρανία των Homo erectus και Homo heidelbergensis έμοιαζαν περισσότερο με αυτά των σύγχρονων ανθρώπων που δεν είχαν τη δυσπλασία.

Η κύρια ερευνήτρια, δρ Kimberly Plomp, σχολίασε: «Οι Homo erectus και Homo heidelbergensis θεωρούνται πρόγονοι τόσο των ανθρώπων όσο και των Νεάντερταλ, επομένως το γεγονός ότι το σχήμα των κρανίων τους είναι πιο κοντά σε αυτό των υγιών ανθρώπων, καθιστά τις ομοιότητες που παρατηρήσαμε μεταξύ των Νεάντερταλ και των ατόμων με Chiari ακόμη πιο πειστικές».

 «Αυτό σημαίνει ότι τα χαρακτηριστικά του σχήματος είναι πράγματι μοναδικά στους Νεάντερταλ και στους ανθρώπους με τη δυσπλασία Chiari και δεν αποτελούν απλώς μέρος της κοινής εξελικτικής μας καταγωγής», εξηγεί η Dr. Plomp.

Αν και οι ερευνητές δεν πραγματοποίησαν γενετική ανάλυση, επομένως δεν μπορούν να επιβεβαιώσουν ότι οι πονοκέφαλοι που σχετίζονται με τη δυσπλασία Chiari προκαλούνται από γονίδια των Νεάντερταλ, η έρευνα δείχνει ότι: Ορισμένα ανθρώπινα κρανία φαίνεται πως έχουν σχήμα που πιθανόν προέρχεται από γονίδια των Νεάντερταλ, και αυτό το σχήμα μπορεί να οδηγήσει στη δυσπλασία Chiari.

Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι Νεάντερταλ υπέφεραν από πονοκεφάλους, καθώς ο μεγάλος εγκέφαλός τους ίσως να αντιστάθμιζε το πρόβλημα. Ωστόσο, η διασταύρωση με τους Homo sapiens ίσως μετέδωσε το πρόβλημα αυτό και στους ίδιους τους Νεάντερταλ.

Η δρ. Plomp σημειώνει: «Η μελέτη μας υποδηλώνει ότι η δυσπλασία μπορεί να προκύψει επειδή το σχήμα του εγκεφάλου μας δεν “ταιριάζει” σωστά όταν το κρανίο έχει χαρακτηριστικά που θυμίζουν Νεάντερταλ. Πιθανόν, αν ένας Νεάντερταλ είχε χαρακτηριστικά κρανίου πιο σύγχρονου ανθρώπου, και ο δικός του εγκέφαλος δεν θα “χωρούσε” σωστά.»

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι Homo sapiens και οι Νεάντερταλ είχαν δύο βασικές περιόδους επικάλυψης και διασταύρωσης, κατά τις οποίες οι γενετικές ανταλλαγές άφησαν μόνιμα ίχνη στο DNA των σημερινών ανθρώπων, κάποια από τα οποία, όπως φαίνεται, ίσως μας χαρίζουν… και πονοκέφαλο.

Η πρώτη περίοδος διασταύρωσης μεταξύ Homo sapiens και Νεάντερταλ συνέβη περίπου 250.000 χρόνια πριν, στην περιοχή που σήμερα είναι γνωστή ως Λεβάντε, και διήρκεσε σχεδόν 200.000 χρόνια.

Μέχρι πρόσφατα, οι επιστήμονες πίστευαν ότι αυτές οι επαφές ήταν σποραδικά και μεμονωμένα γεγονότα. Ωστόσο, νέα στοιχεία δείχνουν ότι οι διασταυρώσεις ήταν πολύ πιο συχνές απ’ όσο θεωρούσαμε μέχρι τώρα. Σήμερα, έως και το 45% του συνολικού γονιδιώματος των Νεάντερταλ εξακολουθεί να επιβιώνει στο σύνολο του ανθρώπινου πληθυσμού, παρόλο που κανένα άτομο δεν φέρει ολόκληρο το γονιδίωμα.

Ωστόσο, η κατανομή των γονιδίων των Νεάντερταλ ποικίλλει σημαντικά ανά γεωγραφική περιοχή. Αυτή η παρατήρηση προσφέρει στους ερευνητές έναν σαφή τρόπο να δοκιμάσουν τη θεωρία τους:

Εάν πράγματι τα γονίδια των Νεάντερταλ σχετίζονται με τις δυσπλασίες Chiari, τότε οι περιοχές με χαμηλότερη γενετική κληρονομιά Νεάντερταλ θα πρέπει να παρουσιάζουν και χαμηλότερα ποσοστά εμφάνισης αυτής της εγκεφαλονωτιαίας ανωμαλίας.

Η μελέτη, επομένως, ανοίγει τον δρόμο για μελλοντικές γενετικές και επιδημιολογικές έρευνες, που θα μπορούσαν να επιβεβαιώσουν, ή να διαψεύσουν, τη σύνδεση ανάμεσα στην αρχαία διασταύρωση και σε σύγχρονες νευρολογικές καταστάσεις όπως οι χρόνιοι πονοκέφαλοι και οι δυσπλασίες του κρανίου.

instyle.gr