«Καμπανάκι» για τα αγαπημένα πατατάκια – Ποια η σύνδεση με καρκινογένεση

Επιστημονική μελέτη με δεδομένα 20 ετών καταγράφει νέα αύξηση του ακριμιλιδίου σε πατατάκια

Για περισσότερα από 20 χρόνια, οι ισπανικές αγορές ήταν στο επίκεντρο μιας έρευνας που δείχνει πως πατατάκια (potato crisps) που τρώμε καθημερινά ίσως δεν είναι τόσο «αθώα» όσο νομίζουμε. Νέα μελέτη που καταγράφει τα επίπεδα μιας επιβλαβούς ουσίας,  του ακρυλαμίδιου,  από το 2004 έως το 2025 αποκαλύπτει πως παρότι υπήρξε πρόοδος τα τελευταία χρόνια, η κατάσταση αντιστράφηκε το 2025, με μεγάλο μέρος των δειγμάτων να ξεπερνά τα όρια ασφαλείας που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τι είναι αυτή η ουσία και γιατί πρέπει να μας ανησυχεί;

Το ακρυλαμίδιο είναι μια χημική ουσία που σχηματίζεται φυσικά όταν τρόφιμα πλούσια σε άμυλο, όπως οι πατάτες , τηγανίζονται σε υψηλές θερμοκρασίες. Πιο συγκεκριμένα, η ουσία αυτή σχηματίζεται μέσω μιας χημικής αντίδρασης που σχετίζεται με τη Maillard αντίδραση, αυτή που δίνει στα τρόφιμα το χρυσαφένιο χρώμα και τη γεύση. Οι επιστήμονες τη χαρακτηρίζουν πιθανό καρκινογόνο για τον άνθρωπο (IARC 2Α) και υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες για την επίδρασή της μακροπρόθεσμα.

Μετά από 20 χρόνια, η τάση αντιστρέφεται

Η μελέτη έδειξε ότι:

    Η ακρυλαμίδη στα πατατάκια τα τελευταία χρόνια είχε μειωθεί σημαντικά σε σχέση με τα πρώτα δεδομένα του 2004.

    Παρόλα αυτά, τα πρόσφατα στοιχεία για το 2025 δείχνουν αύξηση του ακρυλαμιδίου, ανατρέποντας την πτωτική τάση που φαινόταν μέχρι το 2019.

Το εύρος των τιμών που μετρήθηκαν ήταν 160 έως 2871 μικρογραμμάρια ανά κιλό, με μέσο όρο ~890 µg/kg και μέση τιμή ~785 µg/kg στα δείγματα που εξετάστηκαν.

Αυτό σημαίνει ότι περισσότερο από το ήμισυ των δειγμάτων ξεπέρασε το όριο των 750 µg/kg που ορίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως σημείο αναφοράς για την υγεία.

Με απλά λόγια,  ακόμα κι αν η παραγωγή αποδεικνύει ότι προσπαθεί να μειώσει το ακρυλαμίδιο, πολλά πατατάκια στην αγορά του 2025 περιέχουν περισσότερο από όσο θα έπρεπε.

Τι σημαίνει αυτό για τον καταναλωτή

Οι ερευνητές υπολογίζουν ότι η ημερήσια πρόσληψη ακρυλαμιδίου αντιστοιχεί περίπου σε 2,0 μικρογραμμάρια την ημέρα για έναν ενήλικα,  ένας αριθμός αρκετός για να δημιουργεί μακροχρόνιες ανησυχίες για καρκινογένεση και νευροτοξικότητα.

Αυτό δεν είναι απλά στατιστική αλλά δείγμα ότι η βιομηχανία δεν εφαρμόζει με ενιαίο τρόπο τα μέτρα μείωσης, όπως τα είχε ορίσει η Ευρωπαϊκή νομοθεσία (Regulation (EU) 2017/2158). Η έρευνα δείχνει πως ο τρόπος επεξεργασίας, οι πρώτες ύλες, η εποχή συγκομιδής και η συμμόρφωση διαφορετικών παραγωγών διαφέρουν πολύ.

Η Ευρώπη και οι προσπάθειες μείωσης

Η ΕΕ εδώ και χρόνια προσπαθεί να κρατήσει χαμηλά τα επίπεδα ακρυλαμίδης στα τρόφιμα. Από το 2017 έχουν τεθεί ανώτατα όρια για να καθοδηγούν τη βιομηχανία στο πώς πρέπει να μειώνει τις συγκεντρώσεις μέσα σε προϊόντα όπως τα πατατάκια. Το πρόβλημα είναι ότι αυτά τα «όρια αναφοράς» δεν είναι υποχρεωτικά όρια συμμόρφωσης, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σοβαρές αποκλίσεις στην εφαρμογή τους από παραγωγούς.

Πήγη: flash.gr