Ψωρίαση: Το μονοκλωνικό αντίσωμα που βοηθά τους ασθενείς να αποκτήσουν δέρμα πλήρως απαλλαγμένο από τα συμπτώματά της 

Οι θεραπείες με μονοκλωνικά αντισώματα επιστρατεύθηκαν με εντυπωσιακά αποτελέσματα για την αντιμετώπιση της ψωρίασης, πολλά χρόνια πριν τη χρήση τους στις θεραπείες του κορονοϊού. Με την πρόοδο της επιστήμης, μάλιστα, κάποιοι από αυτούς τους βιολογικούς παράγοντες καταφέρνουν να απαλλάξουν από τα ενοχλητικά συμπτώματα της νόσου, ακόμη και στο 100%. Οι 4 στους 10 ασθενείς δηλώνουν ότι έχουν πλέον, καλύτερη ποιότητα ζωής.

Η πλήρης δερματική κάθαρση (PASI 100) αποτελεί μια σημαντική θεραπευτική νίκη, χάρη στην εισαγωγή νέων καινοτόμων θεραπειών με βιολογικούς παράγοντες, στη φαρμακευτική φαρέτρα της ψωρίασης. Σε διάστημα μόλις 12 εβδομάδων, ασθενείς που πάσχουν από μέτρια έως σοβαρή ψωρίαση, πέτυχαν με τη βοήθεια του μονοκλωνικού αντισώματος μπρονταλουμάμπη (brodalumab) πλήρη δερματική κάθαρση  σε ποσοστό που φτάνει από 45% έως 52%.

Ζώντας με την ψωρίαση

Η ψωρίαση είναι ένα χρόνιο αυτοάνοσο φλεγμονώδες νόσημα, που προσβάλλει το 2% έως 4% του πληθυσμού. Περίπου το 20% των ασθενών παρουσιάζουν μέτρια έως σοβαρή μορφή ψωρίασης.

Η νόσος δεν είναι απειλητική για τη ζωή. Προσθέτει, όμως, σημαντική επιβάρυνση στην καθημερινότητα των ασθενών, με μεγάλες επιπτώσεις στην προσωπική, επαγγελματική και κοινωνική τους ζωή. Πρόσφατες μελέτες επιβεβαιώνουν, πως περίπου ένας στους δύο ασθενείς με μέτρια ή σοβαρή ψωρίαση αισθάνεται συχνά ή διαρκώς ψυχολογική επιβάρυνση, που σχετίζεται κυρίως με τη διαχείριση των προβλημάτων της εικόνας του δέρματος.

Ο ασθενής είναι σημαντικό να κατανοήσει ότι η νόσος δεν έχει οριστική ίαση. Υπάρχουν, ωστόσο, μεγάλα διαστήματα πλήρους ύφεσης των συμπτωμάτων, χωρίς δηλαδή εμφανή σημάδια στο δέρμα, κι αυτός είναι ο θεραπευτικός στόχος των νέων βιολογικών παραγόντων.

Ο ασθενής πρέπει να βρίσκεται σε συστηματική επικοινωνία με τον γιατρό του, να ενημερώνεται για τις νέες βελτιωμένες θεραπείες που υπάρχουν και οι οποίες, μπορούν να στηρίξουν αποτελεσματικά τις προσπάθειές του για πλήρη δερματική κάθαρση. Η συμμόρφωση στη θεραπεία, σύμφωνα με μελέτες, αποδεικνύεται τεράστιας σημασίας, για να καταφέρει ο ασθενής να πετύχει τον στόχο του για καθαρότερο δέρμα.

Πρόοδος στις θεραπείες της ψωρίασης: Η κατανόηση της συμβολής της ιντερλευκίνης

Η αποκρυπτογράφηση του μηχανισμού δράσης της ψωρίασης στον ανθρώπινο οργανισμό τα τελευταία 15 χρόνια, ήταν το “κλειδί” για μια σειρά επιστημονικών εξελίξεων, που οδήγησαν στη δημιουργία των σύγχρονων βιολογικών θεραπειών.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η ιντερλευκίνη IL-17 -μια οικογένεια έξι κυτταροκινών- έχει σημαντική συμβολή στην παθογένεια της νόσου. Συγκεκριμένα βρέθηκε πως τα αυξημένα επίπεδα στις κυτταροκίνες IL-17A και IL-17F σχετίζονται με τις ψωριασικές αλλοιώσεις και τον πολλαπλασιασμό των δερματολογικών βλαβών.

Η ανακάλυψη αυτή, ήταν η απαρχή της δημιουργίας των βιολογικών θεραπειών (μονοκλωνικά αντισώματα), που κατάφεραν να “μπλοκάρουν” τον μηχανισμό πολλαπλασιασμού των κυττάρων αυτών, απαλλάσσοντας ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών από τις ψωριασικές βλάβες.

Συγκεκριμένα, το ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμα brodalumab, με δράση κατά της υπομονάδας Α του υποδοχέα της IL-17 (IL-17RA), κατάφερε να πετύχει περισσότερα από τις προηγούμενες θεραπείες. Αναστέλλοντας τη δράση πολλαπλών προφλεγμονωδών κυτταροκινών της οικογένειας IL-17, από όποια πηγή κι αν παράγονται, κατάφερε να στοχεύσει αποκλειστικά στο “μονοπάτι – πηγή” της ψωριασικής βλάβης.

Τα αποτελέσματα του νέου βιολογικού παράγοντα

Στις κλινικές μελέτες, οι ασθενείς έλαβαν το φάρμακο με υποδόρια ένεση αρχικά με δύο δόσεις (μία ανά εβδομάδα) και στη συνέχεια με μία δόση κάθε δύο εβδομάδες. Μέσα σε μόλις 12 εβδομάδες, η θεραπεία κατάφερε να επιτύχει πλήρηδερματική κάθαρση (PASI 100), σε διπλάσιοποσοστό ασθενών, από όσους λάμβαναν άλλες θεραπείες με βιολογικούς παράγοντες.

Με βάση τον ΔείκτηΈκτασης και ΣοβαρότηταςΨωρίασης (οι δείκτες PASI 90 ή 100 υποδηλώνουν «σχεδόνκαθαρό» ή «πλήρωςκαθαρό» δέρμα),  το 55% των ασθενών πέτυχε βελτίωση από 75% έως και 100%. Το πιο εντυπωσιακό ήταν, πως οι οκτώ στους δέκα ασθενείς ανέφεραν ότι η ψωρίαση δεν είχε πλέον καμία επίδραση στην ποιότητα της ζωής τους.

Η νέα θεραπεία με το brodalumab, ανέβασε σημαντικά τον πήχη των προσδοκιών των ασθενών. Η απόλυτη δερματική κάθαρση (PASI 100) αποτελεί πλέον έναν ρεαλιστικό θεραπευτικό στόχο, ενώ τα προηγούμενα χρόνια, στόχος ήταν η μερική δερματική κάθαρση (PASI75).

Η ταχεία δράση του φαρμάκου, μάλιστα, αποτελεί ένα πολύ σημαντικό επίτευγμα ιδιαίτερα για τους νεότερους ασθενείς, που έχουν αλλοιώσεις σε εμφανή σημεία και επιθυμούν γρήγορα και διαρκή αποτελέσματα, ώστε η ψωρίαση να μη γίνεται εμπόδιο στην κοινωνική, επαγγελματική ή ερωτική τους ζωή.

Στα πλεονεκτήματά του φαρμάκου καταγράφεται το καλό προφίλ ασφαλείας και η γρήγορη δράση με αποτελέσματα που διαρκούν. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι, σε ποσοστό που υπερβαίνει το 60% των ασθενών επιτυγχάνεται πλήρης δερματική κάθαρση (PASI100) μέχρι και 5 χρόνια μετά την έναρξη της θεραπείας.

Να σημειωθεί ότι το brodalumab παρουσίασε υψηλή αποτελεσματικότητα ακόμη και σε ασθενείς που είχαν αποτύχει με κάποια προηγούμενη βιολογική θεραπεία.

Δωροθέα Ι Καπουκρανίδου

Δερματολόγος -Αφροδισιολόγος

Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Φυσιολογίας Ιατρική Σχολή Α.Π.Θ

Πηγές

Campa M , et al. A Review of Biologic Therapies Targeting IL-23 and IL-17 for Use in Moderate-to-Severe Plaque Psoriasis. DertmatolTher. 2016; 6:1-12.

Kimmel G, Chima M, Kim HJ, Bares J, Yao CJ, Singer G, Kim SJ, Bagel J, Lebwohl M. Brodalumab in the treatment of moderate to severe psoriasis in patients when previous anti-interleukin 17A therapies have failed. J Am Acad Dermatol. 2019 Sep;81(3):857-859.

Lonnberg A et al.Targeting of interleukin-17 in the treatment of psoriasis Clinical, Cosmetic and Investigational Dermatology

2014:7 251–259.